Co to jest BIM? - zalety BIM w pracy projektanta HVAC

Tradycyjny proces projektowania budynków zakłada długofalową współpracę architekta z inwestorem, w trakcie której uzgodniona zostaje bryła budynku, wielkość i rodzaje pomieszczeń oraz materiały budowlane użyte do jego budowy.

Architekt określa również wstępne założenia dotyczące systemów budynku – np. poprzez określenie lokalizacji kotłowni, grzejniki, pomieszczenia techniczne dla centrali wentylacyjnej, szachty na piony wodno-kanalizacyjne etc.

Wszechstronni projektanci, którzy w następnej kolejności otrzymują podkłady budowlane, czasami spotykają się ze sztywnymi zobowiązanimi nałożonymi przez projektantów architektonicznych. Zobowiązania te są najczęściej źródłem konfliktów, wynikających z nieprawidłowego określenia przestrzeni potrzebnej dla specjalistów branżowych (konstrukcyjnych, sanitarnych, grzewczo-wentylacyjnych, elektrycznych).

W końcowej fazie projektowania projektanci systemów stwierdzają, że powierzchnia lub wysokość pomieszczeń technicznych utrudnia lub uniemożliwa prawidłowe rozmieszczenie urządzeń.  Zdarza się też, że wymiary i usytuowanie szachtów blokują poprowadzenie w nich rurociągów - a to prowadzi do zmian w początkowych założeniach architektonicznych.

Proces projektowania budynku można usprawnić zaczynając od stworzenia modelu obiektu, włączając projektantów branżowych do procesu zagospodarowywania przestrzeni. Projektanci (we współpracy z architektem oraz na podstawie przyjętych założeń), mogą określić lokalizację pionów, ułożenie kabli lub lokalizację urządzeń systemowych. Dzięki temu rozwiązaniu projekty są opracowywane w szybszy i bardziej efektywny sposób – kompletne dane są również pomocą dla inwestora przy podejmowaniu kluczowych decyzji dotyczących projektowanego obiektu.

Technologia BIM (ang. Building Information Modeling) jest przedmiotem dyskusji w dzisiejszych czasach. Coraz częściej jako koncepcja, która zakłada trójwymiarowe modelowanie informacji o budynku. Model ten jest wykonany z trójwymiarowych elementów danego obiektu, z uprzednio przypisanymi parametrami. Modelować możemy wszystko, zarówno przegrody budynku, przewody systemowe, oraz szczegółowe elementy – armaturę i zawory. W celu zbliżenia mechanizmy modelowania do realnego świata, powinniśmy zdefiniować jak największą liczbę elementów wraz przypisanymi do nich atrybutami. Na przykład element taki jak okno, zawiera nie tylko wymiary, ale również materiał z jakiego został wykonany, cenę, współczynnik przenikania ciepła U, przepuszczalność energii słonecznej g, a także wszelkie rodzaje relacji z otoczeniem np. jego położenie w stosunku do potencjalnych zysków ciepła w pomieszczeniu. Każdy wirtualny obiekt tworzony w technologii BIM powinien być cyfrowym prototypem obiektu prawdziwego ze wszystkimi jego parametrami.

W tradycyjnym projektowaniu dużą część czasu zajmuje praca z dokumentacją źródłową i projektową – niektóre zmiany, poprawki, aktualizacje i uwagi wprowadzane przez uczestników procesu inwestycyjnego mogą zostać przeoczone. Dzięki BIM wszystkie dokumenty są zebrane w jednym miejscu -  a wprowadzane zmiany są rejestrowane i kontrolowane.

Dzięki technologii BIM uzyskane modele mogą być wykorzystywane do obliczeń, symulacji oraz opartych na nich analiz i raportów – co pozwala sprawdzić skutki wprowadzonych zmian. Przykładem takiego działania może być ingerencja w izolację budynku – jakie skutki przyniesie zmiana grubości styropianu na wszystkich ścianach zewnętrznych z 15 na 17 cm lub zastąpienie wszystkich okien z 2-szybowych na 3-szybowe, ale większe o 20 proc.?

Dzięki BIM dowiemy się, jak zmieniają się wydatki na materiały i na robociznę, harmonogram prac budowalnych, obciążenie cieplne budynku, a nawet szacowane koszty jego utrzymania. Mówiąc o technologii BIM należy podkreślić współpracę wielobranżową - wszyscy uczestnicy procesu tworzenia budynku pracują jednocześnie na jednym modelu cyfrowym, widząc zmiany i postępy pozostałych zespołów projektowych.

Kolejnym ważnym autem technologii BIM jest możliwość wspólnego korzystania z modelu trójwymiarowego, udostępnienie danych, dodawanie informacji przez obecnych i nowych uczestników reprezentujących wszystkie zainteresowane branże. Pracę z modelem można przeprowadzić na dwa sposoby - pierwszy z nich to zdalna praca grupowa, w tej metodzie projektanci pracują z modelem w czasie rzeczywistym. Drugi sposób polega na ciągłym eksporcie i imporcie plików z danymi, przy użyciu formatu IFC – w takim rozwiązaniu pracująca strona porównuje własny plik ze świeżo wczytaną repliką modelu – w ten sposób może ona ocenić poprawność nowo wprowadzonych elementów np. trasy przewodów instalacji grzewczej.